dopamin - serotonin

Dopamin Diyeti: obsesyon, majör depresyon, şizofreni, unutkanlık vs. rahatsızlıklara sebep olan dopamin reseptörü yetersizliğinden kurtulmak için tüm yapay hazları bırakma işi. yapması gerçekten zordur ama ödülü de çok güzel. bir aylık diyet ve sonrasında gelsin yani hayat ve gerçek mutluluk. bırakılması gereken bağımlılıklardan bazıları:mastürbasyon-porno, oburluk, bilgisayar oyunlarının çoğu, aşk filmi pembe dizi gibi şeyler, aşırı alışveriş, cep telefonunu aşırı kullanma, internet bağımlılığı vs. vs. 


Siz bu diyette yapay, kolay, geçici hazları tatmin etmiyorsunuz, ilk iki hafta vücut resmen acıdan ağlıyor. Çünkü mutluluk yok. Mutluluk olmadığı için dopamin reseptörleri daha fazla dopamin ile temas etmek için çoğalıyor. Çoğalınca mutluluk eşiğiniz düşüyor. Hayatın kendisi bir mutluluk haline gelmeye başlıyor.

Kendinizi endişeli ve tedirgin hissediyorsanız serotonin açlığı çekiyorsunuzdur. Üzgün, yalnız veya keyifsiz hissettiğinde ise dopamine ihtiyacınız var demektir.

Dopamin heyecan ve mücadelelerle ilişkili beyin kimyasalıdır. Dağda kayak yaparken, romantik bir randevuya gittiğimizde veya yabancı bir ülkeyi ilk defa ziyaret ettiğimizde dopamin seviyemiz yükselir. Hayatın gerçekten yaşanmaya değer bir şey olduğunu hissettiren o heyecanı duyarız.Dopamin genellikle beklentilerden kaynaklanır, örneğin kazanmanın verdiği tatminden ziyade yarışmanın heyecanı dopamin salgısını artırır. Seks yapmak istememize neden olan ve aşık olma hissini besleyen de bu kimyasaldır. Romantik bir ilişkinin ilk altı ayı boyunca yaşadığımız o tutkulu dönem de dopamin kaynaklıdır.

Beynimize dopamin salgılanması için işaret veren madde veya davranışlar:
yeni bir şeyler öğrenmek - alışveriş yapmak - aşık olmak - avlanmak - eroin - heyecanlı bir spor müsabakası izlemek - hızlı araba kullanmak - hisse senedi alım satımı - kumar oynamak - kafein - kırmızı et - kokain - nikotin - risk almak - seks /seks arzusu - spor, özellikle de ekstrem sporlar - video oyunları - yağlı yiyecekler -  ayrıca orta zorlukta egzersizlerin veya yağsız protein tüketiminin 20. dakikasından itibaren de salgılanmaya başlar.


Dopamin ayrıca tek eşlilik hormonu olarak da adlandırılabileceğimiz bir tür hormondur. Deney maksadıyla erkek farenin beynine yüklü miktarda enjekte edilmiş ve farenin ortamdaki diğer dişilere olan ilgisini kaybettiği, içlerinden seçtiği bir dişiyle ilgilendiği ve tüm zamanını sadece o dişiyle geçirdiği gözlenmiş. İnsan beyninin bir bölümün de dopamin hormonu ürettiği biliniyor. Ayça Şen'in yorumuna göre bu erkeklerin "neden eski sevgililerini, eşlerini bir türlü unutamadığını" açıklıyor.

Bağımlılık yapan tüm maddeler (kokain, amfetamin, nikotin vs.) ya dopaminin geri emilimini engelleyerek ya da görevi, ortalıkta dolaşan fazla dopaminlerin yapısını bozmak olan enzimleri (monoamin oksidaz)(mao) bloklayarak dopamin miktarında birikmeye sebep oluyor. bu birikmenin etkisi de mutluluk olarak hissediliyor. ya da ergenlerin tabiriyle kafanın iyi olmasıyla.
dopaminin birikmesine vücudun verdiği tepki de fazla dopaminlerin toplanmasını zorlamaya yönelik olunca 'dopamin reseptorlerinde' bi artış oluyor.

İşte bağımlılık da tam burada devreye giriyor. bünye her köşeyi kaplamış dopamin receptörleri (alıcıları, toplayıcıları) yüzünden dopamin üretiminde yetersiz kalınca yiğidimiz ben hallederim çekil deyip sigarayı yakıyor. ilk nefeste nikotin, mao'yu etkisiz hale getirince dopamin tekrar geçici olarak normal seviyeye yükseliyor.

Dopaminin fazlalığı şizofreniye eksikliği Parkinson'a neden olur.